itnodiging voor het bijwonen van een debat over de vraag: Hoe krijg je als burger meer grip op de levering van energie en hoe haal je daar zelf financieel voordeel uit?
Datum/tijd: donderdag 25 april, 19.30 uur
Locatie: Bibliotheek Almelo, Het Baken 3 Almelo
Toegang: gratis
Aanmelden via Info@Pakhuis-Oost.nl
Onder leiding van Leontien Kalverda - Programma Manager Centrum voor Veiligheid en Digitalisering aan de Universiteit Twente - krijg je als geïnteresseerde burger een zeer interessante avond voorgeschoteld waarin een debat centraal staat over een onderwerp dat ons allen aangaat en steeds belangrijker zal worden: hoe krijg je als burger meer grip op de levering van energie en hoe kun je daar zélf financieel voordeel uithalen?
Gerrit Hiemstra: we zijn te afhankelijk van bedrijven
Het debat wordt ingeleid door Gerrit Hiemstra. Hem kennen we allemaal als de bekende meteoroloog met zijn heldere weerberichten op het NOS Journaal. Toen hij daarmee stopte, begon hij als ondernemer te gaan werken aan klimaatneutraal bouwen en het bouwen met natuurlijke grondstoffen. In januari 2022 kreeg hij de Machiavelliprijs omdat hij volgens de stichting Machiavelli de klimaatverandering en de gevolgen daarvan duidelijk maakt voor een groot publiek. Hiemstra zal onder meer ingaan op het feit dat iedereen erbij gebaat is dat de levering van energie zeker en betaalbaar is en blijft! En op het toenemende besef dat het beter is dat we voor de levering van energie niet geheel afhankelijk zijn en blijven van bedrijven. Die gaan namelijk primair voor de winst die grotendeels ten goede komt aan hun aandeelhouders en veel te weinig aan de gebruikers van de energie, de burgers. En die belangen botsen waardoor steeds meer mensen in de (financiële) knel komen.
Het moet dus anders, hoe?:
Samenwerking door burgers in energiegemeenschappen of -coöperaties. Dan houd je als burger meer grip op de levering van energie. Een voorbeeld: als leden van de gemeenschap zelf (dus niet via een bedrijf!) investeer je in bijvoorbeeld zonne- en windenergie of warmtenetten.
En…
Opzetten van krachtige en slagvaardige organisaties om die samenwerking te stimuleren, ondersteunen en borgen. Zonder winstoogmerk en los van de overheid of marktsector.
En…
Via die samenwerking de opbrengsten van eigen energieopwekking meer in eigen zak te houden (dat heet lokaal eigendom). Je wordt dus als onderdeel van de lokale gemeenschap betrokken wordt bij besluitvorming en je ontvangt voordelen van wind-, zonne- en warmteprojecten. De voordelen: bijdragen aan de acceptatie van duurzame energieprojecten en een eerlijker verdeling van lusten en lasten.
Praktijkvoorbeelden
Om het duidelijker te maken, worden na de inleiding van Hiemstra twee praktijkvoorbeelden gepresenteerd, Daarin worden de werkzaamheden van energiegemeenschappen uitgelegd, een uit Friesland en een uit Overijssel.
Het debat
Onder leiding van Leontien Kalverda is het vervolgens de beurt aan een aantal deskundigen die in zullen gaan op de kernvraag: Hoe krijg je als burger meer grip op de levering van energie en hoe haal je daar zelf financieel voordeel uit?
Het debat-panel bestaat uit:
- Gerrit Hiemstra
- Siward Zomer, voorzitter van de Nederlandse koepelorganisatie Energie Samen en secretaris van REScoop, de Europese federatie van energiegemeenschappen.
- Claudio Bruggink, Wethouder gemeente Hengelo met onder andere de portefeuille duurzaamheid en milieu.
- Miranda Scheffer, adviseur energietransitie bij RES Twente en Cogas.
- Govert Geldof, auteur van onder andere ‘Complexiteit en de waarde van praktijkkennis’.
- Piet Hein Speel, directeur Energiestudent.
- Andrea Kuiper-Vos, directeur-bestuurder van NMO (Natuur en Millieu Overijssel).
In het debat zal tevens worden verwezen naar het voorafgaande dagprogramma bij Gogas, waarin het centrale onderwerp is: ‘Meer positie voor coöperatieve aanpak’ waarbij wodt belicht hoe het ‘speelveldensysteem’ binnen de energietransitie gaandeweg wordt verlegd van twee speelvelden (overheden en markt) naar drie speelvelden (overheden, markt en inwoners/lokale ondernemers). Locatie: Cogas, Rohofstraat 83, Almelo. Aanvang 11.00 uur - einde 17.30 uur.
Het belooft een levendig en interessant debat te worden waarbij zeker ook gezocht wordt naar interactie met de bezoekers. Vragen stellen wordt zeer op prijs gesteld!
De praktijk: Energie Coöperatie Overijssel
Ons energiesysteem zal de komende jaren vergaand veranderen: van fossiel, centraal gevoed en gebalanceerd naar duurzaam, decentraal gevoed en gebalanceerd. Onze energievoorziening komt midden in onze leefomgeving te staan. Energiegemeenschappen (en ondersteunende organisatie) spelen een belangrijke rol.
De opgave voor de provincie Overijssel de komende jaren bestaat onder meer uit het bouwen van 90 grote windturbines. Voor zonne-energie hanteert de provincie de 'zonneladder', waarbij de nadruk ligt op zonnepanelen op daken. Zowel bij wind- als bij zonneprojecten wordt gestreefd naar een zo groot mogelijk lokaal eigendom.
Ook de warmtetransitie speelt een belangrijke rol. Daarvoor komen er energiegemeenschappen, die worden gevormd door burgers, lokale overheden en/of kleine bedrijven die samenwerken binnen een buurt, wijk, dorp, gemeente of op een bedrijventerrein. Het doel: zelfvoorzienend worden, met voordelen op economisch, sociaal en milieugebied met als bijkomend voordeel minder worden van verstoppingen in het net. Het omvat het koppelen van energieopwekking en verbruik en dat vereist gedragsverandering.
Wat betekent het nieuwe energiesysteem?: eindgebruikers betalen een eerlijke prijs voor lokaal opgewekte stroom en warmte, tegen kostprijs en met volledige transparantie. Dit noemen we het Local4Local-model genoemd: winsten blijven binnen de energiegemeenschap, in plaats van dat ze naar (buitenlandse) aandeelhouders gaan.
Zo zijn er energiegemeenschappen in Twente en West-Overijssel die werken aan de oprichting van een regionale organisatie om elkaar te ondersteunen. Die organisatie richten zich op het faciliteren en realiseren van grootschalige (gemeentegrens overstijgende) projecten; denk aan windparken, kleinschalige projecten (bijvoorbeeld zon-op-dak) en het bevorderen van aardgasvrije buurten en dorpen. Ook helpt die organisatie energiegemeenschappen bij het versterken van hun positie, het goed functioneren en het vergroten van hun impact. Dit omvat onder andere het bieden van organisatorische ondersteuning en samenwerking met hogescholen en de Universiteit Twente om kennis te ontwikkelen en continue scholing te bieden.
Voor dit doel wordt Energie Coöperatie Overijssel (ECO) opgericht als uitvoeringsorganisatie. De lokale energiegemeenschappen zijn en blijven het gezicht van hun projecten, zijn het aanspreekpunt voor hun omgeving, hebben zeggenschap en eigenaarschap en behouden de opbrengsten. ECO ondersteunt zonder winstoogmerk energiegemeenschappen die lid zijn. Energie Coöperatie Overijssel wordt een zelfstandige en platte organisatie, onafhankelijk van zowel de overheid als de particuliere sector. ECO wordt opgericht en bestuurd door energiegemeenschappen met gedeelde belangen, met als doel de energietransitie op een eerlijke, democratische, duurzame en sociale wijze aan te pakken. Het lidmaatschap van ECO is beschikbaar voor energiegemeenschappen zonder winstoogmerk die zich bevinden binnen het werkgebied van ECO. Lokaal Eigendom: ECO volgt de recente definitie van lokaal eigendom uit het Nationaal Programma Regionale Energie Strategie. Dit betekent dat de lokale gemeenschap betrokken wordt bij besluitvorming en voordelen ontvangt van wind-, zonne- en warmteprojecten. De gemeenschap krijgt zeggenschap over de ontwikkeling en opbrengsten van deze projecten, wat kan leiden tot een eerlijke verdeling van lusten en lasten. Dit draagt bij aan de acceptatie van duurzame energieprojecten. ECO streeft naar 100 procent lokaal eigendom, maar dit is niet altijd mogelijk vanwege de noodzaak van winstgevendheid in samenwerkingen met bedrijven. ECO sluit aan bij het beleid, definities, concepten en richtlijnen van de Europese Commissie.
